Movarounnahrda hadis ilmi markazi
Samarqand
Movarounnahrda fiqh ilmi markazi
Buxoro
O‘z asarida Qurʼon ilmlarini jamlagan shaxs
Abu Lays Samarqandiy
Unda Qurʼondagi 400 ga yaqin oyatga sharh berilgan, shuningdek, hadislardan tashqari, sahobiy va tobiiylarning Qurʼonga sharhlari ham kiritilgan.
“at-Tafsir”
Kimlar ilk bora Qurʼonni boshidan oxirigacha sharhlaganlar
Moturidiy va Samarqandiy
Imom Dorimiyning tafsir ilmiga aloqador kitobi va u necha bobdan iborat
“Fazoil al-Qurʼon” 35 bob
Qurʼondagi “hidoyat”, “kufr”, “shirk”, “hikmat”, “islom”, “imon”, “shukr”, “haq” kabi 80 ta soʼzga sharh berilgan asar.
Hakim Termiziy, “Tahsil nazoir al-Qurʼon” asarida
“Maʼsur tafsirlar" bu
Muhammad (s.a.v.), sahobiy va tobiiylar rivoyatlaridan koʼp istifoda etdilar, ularning rivoyatlarini silsilalari bilan zikr etdilar.
Аbu Iso Termiziyning asari qaysi?
“al-Jomeʼ as-sahih”
“Hech kim arab tilini, oyatning nozil boʼlish sabablarini bilmay tafsir qilishi mumkin emas”
Аbu-l-Lays
Hozirda 10 jildda Misr Аrab Respublikasida chop etilgan asar.
“Kitob taʼvilot ahli as-sunna”
“al-Jomeʼ as-sahih” asarining “Kitob tafsir al-Qurʼon” bobida nima keltirilgan
Qurʼonning barcha suralari anʼanaviy tartibda “Fotiha (I)” surasidan “an-Nos(114)” surasigacha berilgan va ularning fazilatlari haqida Paygʼambar (s.a.v.) hadislaridan keltirilgan
Qurʼonni toʼliq sharhlash davriga mansub bizgacha yetib kelgan ilk manbalar sifatida kimning tafsirlarini keltirish mumkin.
Tabariy, Imom Moturidiy va Аbu Lays Samarqandiy
Аbu Mansur Moturidiy (870–944)ning qaysi asari Movarounnahrda yozilgan toʼliq kitob holatidagi ilk asarlardan sanaladi
“Kitob taʼvilot ahli as-sunna”
“al-Jomeʼ as-sahih” asari qaysi bob bilan boshlanadi
“Oʼz raʼyi bilan tafsir qiluvchi kishi haqida hadislar” bobi bilan boshlanadi