Баспа материалдарының түрлері 1
Материалдық конструкциясы бойынша баспа материалдарының түрлері
кітап,
журнал,
газет,
аралас басылым
Көлемі бойынша баспа материалдарының түрлері
кітап, брошюра, үнқағаз, т.б
Аудармасы кездеспейтін басылымдар
Классиктердің академиялық ғылыми еңбектері жинағы (ғылыми-сыни басылым);
Ғылыми конференциялардың материалдары мен тезистер жинағы
Аударма материалдық өзгешеліктерге қарай қалай бөлінеді?
1.саяси теориялық шығармалар аудармасы,
2.көркем әдебиет аудармасы,
3.ғылыми техникалық шығарма аудармасы
4.іс қағаздар аудармасы
Көркем әдебиет басылымдарындағы комментарийлердің дәстүрлі мәселелері
Комментраийлердің нақты жіктемесі жоқ;
Терминология бірізділігі жоқ
Комментарийлердің нақты талабы жоқ
Баспа материалдарының түрлері неге байланысты сипатталады?
Мақсаты бойынша
Оқырманы бойынша
Ақпаратты сараптамалы-талдау сипаты бойынша
Ақпараттың таңбалық сипаты бойынша
Материалдық конструкциясы бойынша
Көлемі бойынша
Негізгі мәтін құрамы бойынша
Мерзімділігі бойынша
Ақпараттың сипаты бойынша
Негізгі мәтін құрамы бойынша баспа материалдарының түрлері
монобасылым, жинақ, дайджест, т.б
Көркем-әдеби басылымдар аудармасының типологиясы
Мақсатты аудиториясы бойынша:
Ғылыми (ғылыми зерттеулер);
Ғылыми-бұқаралық (тереңдете оқуға арналған, «Литературные памятники»));
Бұқаралық (көпшілік қызығушылығына арналған)
Аударма жұмысы тәсіліне қарай қалай бөлінеді?
1.ауызша аударма
2.жазбаша аударма
Заманауи комментарий түрлері:
Мәтінаралық (интертекстуальный)
Экзотикалық
Психоаналитикалық
Семиотикалық
Авторлық
Мақсаты бойынша баспа материалдарының түрлері
көркем-әдеби,
ғылыми,
ғылыми-көпшілік,
оқулық,
анықтамалық,
ақпараттық,
бұқаралық-саяси,
рухани-ағартушылық,
ресми,
жарнамалық,
өндірістік-тәжірибелік,
нормативтік,
көңіл көтерушілік т.б
Мерзімділігі бойынша баспа материалдарының түрлері
мерзімсіз, мерзімді, сериялық, томдық, т.б
Ұжымдық жинақ түрлері
а)альманах,
б)антология,
в)хрестоматия
Аударма тілдік өзгешеліктерге байланысты қалай бөлінеді?
ана тілден басқа тілге аудару,
өзге тілден өз тіліне аудару
Мәтінтану/Текстология дегеніміз -
Мәтінтану/текстология (латынша textus – байланыс, байлау, кездеме, logos – сөз, ғылым) – әдебиеттанудың шығарма мәтінін қолжазбамен, түпнұсқамен салыстыра тексеретін саласы.
Оқырманы бойынша баспа материалдарының түрлері
жалпыға арналған, танымал, бейімделген, элитарлық, балаларға арналған, зайып жандарға арналған, қызметтік мақсатта пайдалануға арналған т.б
Ақпараттың таңбалық сипаты бойынша баспа материалдарының түрлері
мәтіндік, суреттік, ноталық, картографиялық, атлас, т.б
Көркем-әдеби шығармалардың аударма
басылымдарының авторлық түрлері
Авторлық:
Жанрлық
Хронологиялық
Тақырыптық
Басқа түрлері (жанрлық-тақырыптық, жанрлық-хронологиялық, т.б.)
Аударылатын материалдың қажеттілігіне байланысты аударма түрі
1.толық аудару,
2. бөліп аудару,
3. мазмұндап аудару,
4.құрастырып аудару
Баспа басылымдарында индекс дегеніміз -
Индекс дегеніміз оқырманға оны қызықтыратын жұмыс элементтерін (мәтіннен қажетті ақпаратты) тез табуға көмектесетін іздеу жүйесі.
Ақпаратты сараптамалы-талдау сипаты бойынша баспа материалдарының түрлері
библиографиялық, реферативтік, шолу, т.б
Ақпараттың сипаты бойынша баспа материалдарының түрлері
а) ғылыми және ғылыми-танымдық (монография, конференция материалдары жинағы автореферат, т.б.),
б)ресми және нормативті-өндірістік (нұсқаулық, стандарттар, т.б.)
Көркем-әдеби шығармалардың аударма басылымдарының ұжымдық түрлері
Ұжымдық:
Жанрлық
Хронологиялық
Тақырыптық
Альманах
Хрестоматия
Басқа түрлері (жанрлық-тақырыптық, жанрлық-хронологиялық, т.б.)
Көркем-әдеби шығармалардың аударма басылымдарының түрлері
Шығармалар жинағы:
Толық шығармалар жинағы
Шығармалар жинағы
Таңдамалы шығармалар жинағы
Баспа аппараты анықтамасы -
Баспа аппараты – баспа мәдениетінің жоғары көрсеткіші.
Авторлық түпнұсқа мәтінге қосымша анықтамалық,толықтырмалы мәтін жиынтығы.