ისტორია
მე-19 საუკუნის დასაწყისში, ერთმა იმპერიამ მეორის მმართველის წინააღმდეგ გამოიყენა ეფექტური პროპაგანდისტული იარაღი, რომელიც მიზნად ისახავდა მისი ავტორიტეტის დაკნინებას. ეს "იარაღი" იმდენად წარმატებული აღმოჩნდა, რომ ისტორიაში დამკვიდრდა, როგორც ფაქტი და დღემდე ბევრს სჯერა მისი. სინამდვილეში, ეს იყო მხოლოდ გაზომვის ერთეულების განსხვავებისა და მიზანმიმართული კარიკატურების შედეგი. ვის და რის შესახებ შექმნა ეს ისტორიული მითი ბრიტანულმა პროპაგანდამ?
ნაპოლეონ ბონაპარტის სიმაღლის შესახებ (რომ ის იყო დაბალი).
შუა საუკუნეების ევროპულ მუსიკაში, ეს მუსიკალური ინტერვალი, რომელიც სამი მთელი ტონისგან შედგება, აკრძალული იყო და მას "Diabolus in Musica", ანუ "ეშმაკი მუსიკაში" უწოდეს. მისი დისონანსური ჟღერადობა საეკლესიო მუსიკისთვის მიუღებლად ითვლებოდა. თუმცა, საუკუნეების შემდეგ, ის გახდა ბლუზის, ჯაზისა და მძიმე მეტალის ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ელემენტი. დაასახელეთ ეს "ეშმაკისეული" ინტერვალი.
ტრიტონი (შემცირებული კვინტა / გაზრდილი კვარტა).
ამ ორ კუნძულს ერთმანეთისგან სულ რაღაც 3.8 კილომეტრი აშორებს, მაგრამ მათ შორის გადის თარიღის ცვლის საერთაშორისო ხაზი. ამის გამო, თუ დასავლეთ კუნძულზე დგახართ, თქვენ ფაქტობრივად "გუშინდელ დღეს" უყურებთ. დაასახელეთ ეს ორი კუნძული, რომელთაგან ერთი რუსეთს ეკუთვნის, მეორე კი — ამერიკის შეერთებულ შტატებს.
დიომიდის კუნძულები
შორეულ გალაქტიკაში მომხდარი მამობრივი აღიარება კინოს ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ მომენტად იქცა. თუმცა, ფრაზა, რომელიც პოპულარულ კულტურაში დამკვიდრდა, წარმოადგენს ორიგინალური სცენარის მცირე, მაგრამ მნიშვნელოვან დამახინჯებას. დაასახელეთ ფილმი, რომლის ყველაზე ცნობილი ციტატაც, ამ ფორმით, სინამდვილეში არასდროს წარმოთქმულა.
"ვარსკვლავური ომები: იმპერიის საპასუხო შეტევა" (The Empire Strikes Back).
ეს სოციალური რიტუალი, რომელსაც უცხოელები ხშირად აღიქვამენ, როგორც უბრალო ნადიმს, სინამდვილეში არის მაღალსტრუქტურირებული, თეატრალიზებული წარმოდგენა. მის ლიდერს, ანუ "მღვდელმსახურს", ირჩევენ არა სიმდიდრით, არამედ სიტყვის ფლობისა და სიბრძნის უნარით. ის კრებულს უძღვება სადღეგრძელოების სერიით, რომლებიც წარმოადგენს არა უბრალოდ სმის მიზეზს, არამედ ფილოსოფიურ დისკურსებს ცხოვრებაზე, სამშობლოსა და ღმერთზე. დაასახელეთ ამ რიტუალის ლიდერი.
თამადა
1914 წლის 28 ივნისს, ერთ ევროპულ ქალაქში, ტერორისტული აქტის პირველი მცდელობა წარუმატებლად დასრულდა. მსოფლიოს ისტორია, შესაძლოა, სულ სხვანაირად გაგრძელებულიყო, რომ არა ერთი ადამიანის ფატალური ნავიგაციური შეცდომა. ამ შეცდომის გამო, სამეფო კორტეჟმა არასწორ ქუჩაზე შეუხვია და პირდაპირ იმ ტერორისტის წინ გაჩერდა, რომელმაც უკვე დაკარგული ჰქონდა იმედი. რა გლობალური კატასტროფა დაიწყო ამ "მძღოლის შეცდომით"?
პირველი მსოფლიო ომი.
ამ ლეგენდარული როკ-ჯგუფის ალბომის გარეკანზე გამოსახულია ოთხი წევრი, რომლებიც კვეთენ ლონდონის ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ ქუჩას. თუმცა, ფონზე, კადრში შემთხვევით მოხვდა მეხუთე პერსონაჟიც — ამერიკელი ტურისტი, რომელიც წლების განმავლობაში ვერ აცნობიერებდა, რომ ის ისტორიის ნაწილი გახდა. დაასახელეთ ალბომი, რომლის გარეკანზეც ეს "მეხუთე წევრი" უკვდავყო.
The Beatles - Abbey Road.
ბერძნული მითოლოგიის თანახმად, ზევსმა თავისი საყვარელი იო, ჰერას რისხვისგან დასაცავად, ძროხად აქცია. დევნისგან გატანჯულმა იომ გადაცურა ვიწრო სრუტე, რომელიც დღეს ევროპასა და აზიას ერთმანეთისგან ყოფს. ამ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან წყლის გზას დღემდე შემორჩა სახელი, რომელიც სიტყვასიტყვით ითარგმნება, როგორც "ძროხის ფონი" ან "ძროხის გადასასვლელი". დაასახელეთ ეს სრუტე.
ბოსფორის სრუტე.
ამერიკულ სიტკომში, რომელიც ცხრა სეზონს გრძელდება, ეს მუსიკალური ინსტრუმენტი, შეღებილი არატრადიციულ ფერად, არის მთავარი გმირის დაჟინებული, თითქმის დონკიხოტური რომანტიკული სწრაფვის განმეორებადი სიმბოლო. ის ჩნდება პირველ ეპიზოდში და ბოლო, ამაღელვებელ გამოჩენას სერიალის ფინალში ასრულებს, რითაც კრავს ერთი დეკადის სიგრძის სასიყვარულო ისტორიას. დაასახელეთ ეს ობიექტი.
ლურჯი ვალტორნა (Blue French Horn) - სერიალიდან "როგორ შევხვდი დედათქვენს".
ინჟინერმა, რომელმაც შექმნა ამ კარტოფილის ჩიფსების ბრენდისთვის განკუთვნილი უნიკალური, ცილინდრული შეფუთვა, იმდენად ამაყობდა თავისი გამოგონებით, რომ მისი უკანასკნელი სურვილი იყო, მისი ფერფლი სწორედ ამ შეფუთვაში დაეკრძალათ. დაასახელეთ ბრენდი, რომლის "სარკოფაგიც" მისმა შემქმნელმა თავადვე გამოიგონა.
პრინგლსი
მე-15 საუკუნეში, ერთი უძველესი იმპერიის დაცემამ გამოიწვია არა მხოლოდ გეოპოლიტიკური ცვლილებები, არამედ "ინტელექტუალური მიგრაცია". ათასობით ბერძენი სწავლული და მათი ხელნაწერები ევროპაში გაიხიზნა, რამაც დასავლეთს ხელახლა გააცნო ანტიკური ცოდნა. ამ მოვლენამ, თავის მხრივ, ბიძგი მისცა ეპოქას, რომელსაც ჩვენ დღეს ვიცნობთ, როგორც რენესანსს. დაასახელეთ ქალაქი, რომლის "დაკარგულმა ბიბლიოთეკამაც" ევროპა "გაანათლა".
1997 წელს, ბრიტანულმა ჯგუფმა The Verve გამოუშვა თავისი ყველაზე ცნობილი ჰიტი. სიმღერის მთავარი ინსტრუმენტული ნაწილი იყო სემპლი, რომელიც მათ აიღეს ენდრიუ ოლდემის ორკესტრის მიერ შესრულებული The Rolling Stones-ის სიმღერის ვერსიიდან. მიუხედავად იმისა, რომ მათ სემპლის გამოყენების ლიცენზია ჰქონდათ, სასამართლო პროცესის შემდეგ, მათ დაკარგეს სიმღერის საავტორო უფლებების 100% და ჰონორარი. დაასახელეთ ეს "მოპარული" სიმღერა.
Bitter Sweet Symphony.
ეს მიყრუებული ვულკანური კუნძული სამხრეთ ატლანტის ოკეანეში, სავარაუდოდ, ისტორიისთვის სრულიად უცნობი დარჩებოდა, რომ არა მისი ყველაზე ცნობილი და ამავდროულად, იძულებითი მცხოვრები. 1815 წლიდან, სიცოცხლის ბოლომდე, ის გადაიქცა მაღალი დაცვის ციხედ კაცისთვის, რომელიც ოდესღაც იმპერიას მართავდა. კუნძულის სახელი კი გარდაუვალი გადასახლების სინონიმი გახდა. დაასახელეთ ეს კუნძული.
წმინდა ელენეს კუნძული.
ეს ფუნდამენტური კანონი მართავს ერთი ცნობილი მანგასა და მისი ანიმე-ადაპტაციების სამყაროს. ის არის ფილოსოფიური და ფსევდო-მეცნიერული პრინციპი, რომლის თანახმადაც, რაიმეს მისაღებად, აუცილებელია თანაბარი ღირებულების მქონე სხვა რამის გაღება. ეს კანონი არის არა უბრალოდ სიუჟეტური ხერხი, არამედ მთელი ისტორიის მორალური და მეტაფიზიკური ჩარჩო. დაასახელეთ ეს კანონი.
ტოლფასოვანი გაცვლის კანონი (The Law of Equivalent Exchange) - "ფოლადის ალქიმიკოსიდან".
1911 წელს, ლუვრიდან ლეონარდო და ვინჩის შედევრი გაუჩინარდა. პოლიციის მთავარ ეჭვმიტანილებს შორის იყო ცნობილი პოეტი გიომ აპოლინერი და მისი მეგობარი, ახალგაზრდა ესპანელი მხატვარი, რომელმაც მოგვიანებით კუბიზმით მსოფლიო შეცვალა. დაასახელეთ ეს მხატვარი, რომელიც მსოფლიოს ყველაზე ცნობილი ნახატის ქურდობაში იყო ეჭვმიტანილი.
პიკასო
ყურადღება, შავი ყუთი! ამ ყუთში დევს მცენარის გამხმარი ნაყოფი, რომელმაც მე-17 საუკუნეში ერთ პატარა ევროპულ ქვეყანაში გამოიწვია პირველი ისტორიულად დოკუმენტირებული სპეკულაციური ბუმი და შემდგომი ფინანსური კრახი. ამ "ყვავილის" ერთი ბოლქვის ფასი ხშირად კვალიფიციური მუშის ათი წლის ხელფასს უტოლდებოდა. დაასახელეთ მცენარე, რომელმაც შექმნა ეს ეკონომიკური "ტიტების ციებ-ცხელება".
ტიტა.
ყურადღება, შავი ყუთი! ამ ყუთში დევს ნივთი, რომლის პროტოტიპიც 1931 წელს შეიქმნა და მას "ტაფა" შეარქვეს მისი ფორმის გამო. ეს იყო პირველი კომერციულად წარმატებული მცდელობა, გაეძლიერებინათ სიმებიანი ინსტრუმენტის ხმა ელექტრომაგნიტური ველის გამოყენებით, რამაც სამუდამოდ შეცვალა მე-20 საუკუნის მუსიკა. დაასახელეთ ინსტრუმენტი, რომლის წინაპარიც ეს "ტაფა" იყო.
ელექტრო გიტარა.
ყურადღება, შავი ყუთი! ამ ყუთში დევს პროდუქტი, რომელიც მიიღება ამაზონის ტროპიკულ ტყეებში გავრცელებული ხის ლატექსისგან. ადგილობრივი ინდიელები ამ ხეს "მტირალა ხეს" უწოდებდნენ. მე-19 საუკუნის ბოლოს, ამ პროდუქტზე მოთხოვნამ რეგიონს, განსაკუთრებით კი ქალაქ მანაუსს, მოუტანა წარმოუდგენელი სიმდიდრე და ამავდროულად, წარმოუდგენელი სისასტიკე. დაასახელეთ ეს მასალა.
კაუჩუკი (რეზინი).
ყურადღება, შავი ყუთი! ამ ყუთში დევს ნივთის მოდელი, რომელიც ერთი საკულტო სამეცნიერო-ფანტასტიკური ფილმის ცენტრალური ელემენტია. ამ ნივთის წყალობით, პერსონაჟებს შეუძლიათ შეაღწიონ სხვის სიზმრებში და მოიპარონ ან ჩანერგონ იდეები. მისი მთავარი წესია, რომ ის არასდროს უნდა გამოიყენო საკუთარ თავზე. დაასახელეთ ეს ნივთი.
ტოტემი (ფილმიდან "დასაწყისი" / Inception).
ყურადღება, შავი ყუთი! ამ ყუთში დევს ობიექტის მოდელი, რომელიც 1977 წელს კოსმოსში გაუშვეს. ეს არის მოოქროვილი ფირფიტა, ერთგვარი დროის კაფსულა, რომელიც განკუთვნილია არამიწიერი ცივილიზაციებისთვის. მასზე ჩაწერილია დედამიწის ხმები და გამოსახულებები, მათ შორის ბახის მუსიკა, სხვადასხვა ენაზე მისალმება და ადამიანის გულისცემა. დაასახელეთ ეს "ვარსკვლავთშორისი წერილი".
ვოიაჯერის ოქროს ფირფიტა (Voyager Golden Record).
1789 წელს, ბრიტანული სამეფო ფლოტის ერთ-ერთ გემზე, წყნარ ოკეანეში, მოხდა აჯანყება. ამბოხის მიზეზი იყო არა პოლიტიკური, არამედ კაპიტნის ტირანული მმართველობა და ეკიპაჟის სურვილი, დაბრუნებოდნენ ტაიტის სამოთხეს. ეს ისტორია იქცა ლიტერატურისა და კინოს შთაგონებად, როგორც ბრძოლა თავისუფლებისთვის ტირანიის წინააღმდეგ. დაასახელეთ გემი, რომლის სახელიც ამ ლეგენდარული აჯანყების სინონიმი გახდა.
ბაუნტი (HMS Bounty).
1952 წელს, ერთმა ამერიკელმა კომპოზიტორმა წარმოადგინა სამნაწილიანი ნაწარმოები, რომლის შესრულების დროსაც შემსრულებელს არცერთი ნოტი არ დაუკრავს. ნაწარმოების არსი იყო არა მუსიკა, არამედ სიჩუმე და ის შემთხვევითი ხმები, რომლებიც საკონცერტო დარბაზში ისმოდა. ამან უდიდესი გავლენა მოახდინა მუსიკის ფილოსოფიაზე. დაასახელეთ კომპოზიტორი და მისი რევოლუციური ნაწარმოები, რომელიც 4 წუთსა და 33 წამს გრძელდება.
ჯონ კეიჯი, 4′33″.
ეს წყლის ობიექტი ნამდვილი პარადოქსია: ის ტბაა, მაგრამ მას ზღვას უწოდებენ. მისი წყალი იმდენად მდიდარია მინერალებით, რომ მასში სიცოცხლე თითქმის შეუძლებელია, მაგრამ ამავდროულად, ის მსოფლიოში ცნობილი გამაჯანსაღებელი კურორტია. ის მდებარეობს დედამიწის ყველაზე დაბალ ხმელეთის წერტილზე, რაც მას, გარკვეულწილად, პლანეტის "ყველაზე დაბალ სალონად" აქცევს. დაასახელეთ ეს ზღვა.
მკვდარი ზღვა.
ეს იაპონური ანიმაციური სტუდია მსოფლიოში ცნობილია თავისი ფანტასტიკური ისტორიებითა და ვიზუალური სილამაზით. თუმცა, მისი ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული, თითქმის ფეტიშისტური ხელწერა არის ერთი, ყოველდღიური აქტის — საკვების მომზადებისა და მირთმევის — ჰიპერ-რეალისტური და მადისაღმძვრელი ასახვა. ეს სტუდია უბრალო კერძის ჩვენებას ხელოვნების დონეზე აიყვანს, რაც მისი პროდუქციის ცნობად ნიშნად იქცა. დაასახელეთ ეს სტუდია.
სტუდია გიბლი (Studio Ghibli).
არგენტინელმა მწერალმა აღწერა სამყარო, როგორც უსასრულო ბიბლიოთეკა, რომელიც შედგება ექვსკუთხა გალერეებისგან. ეს ბიბლიოთეკა შეიცავს ყველა შესაძლო 410-გვერდიან წიგნს, რომლებიც 25 სიმბოლოს გამოყენებითაა შექმნილი. წიგნების უმეტესობა სრული უაზრობაა, მაგრამ ბიბლიოთეკარებს სჯერათ, რომ სადღაც არსებობს წიგნი, რომელიც სამყაროს ყველა საიდუმლოს ხსნის. დაასახელეთ ამ მეტაფიზიკური ბიბლიოთეკის ავტორი.
ხორხე ლუის ბორხესი