1
Bulutli texnologiya (cloud computing) nima?
Bu — internet orqali IT resurslarini (server, xotira, dastur, ma’lumotlar bazasi va boshqalar) talab bo‘yicha masofadan turib olish texnologiyasi.
Bulutli xizmatlarning asosiy turlari qaysilar?
IaaS, PaaS, SaaS.
IaaS nimani anglatadi va unga misollar keltiring.
Infrastructure as a Service — infratuzilma ijarasi (server, tarmoq, xotira).
Misollar: AWS EC2, Google Compute Engine, Azure VM.
PaaS qanday vazifani bajaradi?
Platform as a Service — dastur yaratish va joylashtirish uchun platforma (runtime, DB, serverlar) beradi.
SaaS xizmatlarining afzalliklari nimalardan iborat?
O‘rnatish shart emas, avtomatik yangilanish, istalgan qurilmadan ishlash, tez sozlanadi.
Misollar: Gmail, Google Docs, Salesforce.
Public Cloud va Private Cloud o‘rtasidagi farq nima?
Public — umumiy serverlarda, ko‘p mijozlar uchun.
Private — bitta tashkilot uchun maxsus, yopiq infratuzilma.
Hybrid Cloud qanday ishlaydi?
Public va Private cloud resurslari birgalikda ishlatiladigan model
Multi-cloud strategiyasi nimani anglatadi?
Bir nechta cloud provayderlardan bir vaqtda foydalanish (masalan AWS + Azure).
Bulutli texnologiyalarning asosiy afzalliklarini sanab bering.
Moslashuvchanlik, arzonroq xarajatlar, xavfsizlik, kengayuvchanlik, ishonchlilik.
Bulutli texnologiyalarning xavflari va kamchiliklari nimalar?
Internetga qaramlik, xavfsizlik xavflari, ma’lumot migratsiyasi murakkabligi.
Virtualizatsiya bulutli texnologiyada qanday rol o‘ynaydi?
Bir fizik serverda bir nechta virtual mashinalarni yaratib, resurslarni samarali taqsimlaydi.
Container texnologiyalari (Docker, Kubernetes) bulutda nima uchun ishlatiladi?
Ilovalarni yengil, tez va barqaror joylashtirish, masshtablash va boshqarish uchun.
Serverless computing nima?
Dasturchi serverlarni boshqarmaydi, faqat funksiyalarni ishga tushiradi (AWS Lambda). Resurslar avtomatik biriktiriladi.
Cloud storage qanday ishlaydi?
Ma’lumotlar bulut provayderlarining markazlashtirilgan serverlarida saqlanadi va internet orqali kiriladi.
Bulutda ma’lumotlarni shifrlash (encryption) nega muhim?
Ma’lumotlar o‘g‘irlanishi, ruxsatsiz kirish va yo‘qotilishga qarshi himoya qiladi.
Backup va Disaster Recovery bulut orqali qanday amalga oshiriladi?
Ma’lumotlar avtomatik ravishda nusxalanadi, avariya bo‘lsa tez tiklanadi (geo-zaxira).
Cloud providerlar (AWS, Azure, Google Cloud) o‘rtasidagi farqlar nimalar?
AWS — eng katta ekotizim;
Azure — Microsoft xizmatlari bilan integratsiya kuchli;
Google Cloud — AI va BigData bo‘yicha yetakchi.
Pay-as-you-go modeli nimani anglatadi?
Foydalangan resurslar uchungina to‘lash (elektr hisoblagichi kabi).
Bulutli xavfsizlik (Cloud Security) deganda nimani tushunasiz?
Bulutdagi ma’lumotlarni himoya qilish texnologiyalari: shifrlash, IAM, firewall, audit.
Identity and Access Management (IAM) bulutda qanday qo‘llaniladi?
Foydalanuvchi huquqlarini boshqarish: kim nima qilishi mumkinligini belgilaydi.
Cloud API deganda nimani tushunasiz?
Bulut xizmatlariga dastur orqali ulanish imkonini beruvchi interfeys (masalan AWS API).
Edge computing bulutli texnologiya bilan qanday bog‘liq?
Ma’lumotni markaziy bulutga yuborishdan oldin yaqin qurilmalarda qayta ishlaydi, kechikishni kamaytiradi.
Bulut migratsiyasi (Cloud Migration) nima?
Mahalliy serverlardan (on-premise) bulutga ko‘chirish jarayoni.
Cloud monitoring tizimlari qanday ishlaydi?
Resurslar ishlashini kuzatadi, ogohlantirishlar beradi (Grafana, CloudWatch).
Bulutli texnologiyaning real hayotdagi qo‘llanilishiga uchta misol keltiring.
– Google Drive’da fayl saqlash
– Netflix’ning video translyatsiyasi
– Banklarning onlayn xizmatlari