1
Yahudiylik diniy manbalarining asosiy qismi qaysi kitob tarkibiga kiradi?
TaNaX
Yahudiylikka ko‘ra TaNaX tarkibidagi kitoblar muqaddas hisoblanadi?
Yahudiy xalqi insonlarning sarasi bo‘lganlari sababidan
Tavrot tarkibiga kirgan kitoblar nechta va ularning nomlarini ayting?
1. Ibtido
2. Chiqish
3. Levilar
4. Sonlar yoki Sahroda
5. Ikkinchi qonun
Kichik diniy kitob.
Bu nima?
Shema
Quddus yaqinidagi ibodatxona devoridagi maxsus quti yoki chuqurcha bo'lib, unda ommaviy ibodat vaqtida ishlatilgan Tavrot varaqlari saqlanadi.
Bu nima?
Ark
TaNaX so‘zi yahudiylik muqaddas yozuvlarining uch asosiy qismi bo'lmish qaysi so'zlarning bosh harflaridan kelib chiqqan?
Tavrot (Musoning besh kitobi),
Neviim (payg‘ambarlar),
Ketuviim (yozuvlar)
“Mikra” so‘zi TaNaXni ifodalash uchun ishlatiladigan boshqa bir tushuncha bo‘lib, qanday ma’noni bildiradi?
“o‘qilgan”
Tavrot qanday nomlar bilan mashhurdir?
(“Ta’limot”) – “Besh kitob”, “Musoning besh kitobi”
“Ibtido” qachon Xudoning buyrug‘iga ko‘ra Muso payg‘ambar tomonidan yozib olingan?
miloddan avvalgi 1400-yillarda
Xudo va Isroil xalqi o'rtasidagi shartnoma har 1 tomon uchun majburiyat va imtiyozini belgilab beradi.
Bu nima?
Ahd
TaNaX necha kitobdan iborat?
24 ta
TaNaX tarkibi qaysi davr adabiyoti orqali (milodiy 200-1000 yy.) shakllangan?
ravvinik davri adabiyoti orqali
“Neviim” kitobi necha qismga ajraladi va ular qaysilar?
2 qismga:
1. Avvalgi payg‘ambarlar kitoblari: Iisus Navin, “Hukmlar”, Samuelning ikki kitobi va ikkita “Podshohlik” kitobi;
2. Keyingi payg‘ambarlar kitoblari: Ular uchta katta payg‘ambar – Isaiya, Iyeramiya, Iyezekiil va 12 ta kichik payg‘ambarlar kitoblaridan iborat.
Bonus
300 ball
O'nta buyruqning umumiy nomi Chiqish 20:1-17, 2-qonun 5.6-2.1 "10 Ahd"ning nomi.
Bu nima?
Dekalog
TaNaX yahudiylik muqaddas yozuvlari qaysi tilda yozilgan?
Ibroniycha (qadimiy yahudiy tili) da
Milodiy 200-1000 yillarda dastavval “TaNaX” iborasi qo‘llanilmagan, balki ushbu ibroniy mantlar ko‘pchilik tomonidan o‘qilgani uchun qaysi so‘z ishlatilgan?
“Mikra”
Yahudiylik muqaddas manbalari yozilish janri va vaqtiga qarab necha qismga bo‘linadi va ular qaysilar?
3 qismga:
1. Tavrot yoki Qonun (Musoning 5 kitobi)
2. Neviim (Payg'ambarlar)
3. Ketuvim qismi
Qaysi kitobda Muso payg‘ambarning tug‘ilishi, hayoti, Misr fir’avni tomonidan qattiq zulmga tortilgan yahudiylarni Yahve amri bilan xalos qilgani, unga Tur tog‘ida Yahve tomonidan o‘nta “amr”ning berilishi haqidagi rivoyatlar keladi?
Chiqish kitobida
"Yozuvlar" ma'nosini bildiradi, TaNaXning 3-kitobi. M.a. II asrdan Xasamoniylar davriga qadar bo'lgan davrni o'z ichiga oladi.
Bu nima?
Ketuvim
TaNaX qaysi davr tarixlarini tasvirlaydi?
TaNaX olam va odamning yaratilishi, ilohiy ahd va amrlar hamda yahudiy xalqi vujudga kelishidan Ikkinchi ibodatxona davri boshigacha bo‘lgan tarixni tasvirlaydi.
Septuaginta nima?
“Qadimgi Ahd”ning tarkibiga kirgan kitoblardan biri. Bu kitob eramizning boshida yahudiylik diniga e’tiqod qiluvchi Aleksandr tomonidan kiritilgan bo‘lib, shu sababli ham ba’zi manbalarda Septuaginta Aleksandr
kanoni (qonuni)ni nomi bilan ataladi. Septuaginta matnlarning joylashuvi va bo‘limlarning tarkibiga ko‘ra TaNaX dan yetarlicha farq qiladi. Bu farqni
TaNaXdan farqli ravishda Septuagintada birinchi Ketuvim, so‘ngra Neviim (payg‘ambarlar kitobi) kelishida ko‘rish mumkin. Shunga o‘xshash bir necha
o‘zgarishlar sababidan bugungi kunda bu kitob yahudiylar tomonidan qabul qilinmaydi, faqatgina xristianlikka oid solnoma asarlarda uning nomi saqlanib qolgan.
Talmudga ko‘ra esa TaNaXning aksar qismi kimlar tomonidan shakllantirilgan bo‘lib, bu vazifa miloddan avvalgi 450-yilda bajarilgan, shundan buyon ushbu jamlanma o‘zgarmay saqlanib kelinmoqda?
“Buyuk majlis” (Great Assembly) kishilari
Yahudiy xonadonining eshigiga osib qo'yiladi. Tavrot oyatlari yozilgan kichik quti. Unda Tavrotdan yozuvli ko'chirmalar bo'ladi.
Bu nima?
Mezuza
Leksonariy