2.1
Noem drie oorzaken van de eerste wereldoorlog
drie van de volgende:
militarisme
modern imperialisme
nationalisme
bondgenootschappen
wapenwedloop
Wat was het doel van het Von Schlieffen-plan?
Voorkomen dat Duitsland in een tweefrontenoorlog terechtkwam.
In 1919 veranderde de kaart van Europa sterk. Een groot land verdween: …… werd opgesplitst in een aantal kleinere landen.
Oostenrijk-Hongarije
‘Alle kerken liggen vol. Onder meer een feit dat ik zelf gezien heb: in de Sint Joanneskerk lagen naast het altaar bedden, waarop de opgejaagde, afgetobde mensen sliepen. Wassen en kleden deden ze gewoon in de kerk.’
Nederland vocht niet mee in de Eerste Wereldoorlog, toch had deze oorlog gevolgen voor ons land. Over welk gevolg gaat bovenstaande?
De komst van honderdduizenden vluchtelingen naar Nederland
Welk begrip?
Het leger gereedmaken voor een oorlog.
mobiliseren / mobilisatie
Wat is de aanleiding van de eerste wereldoorlog
moord op Franz-Ferdinand
Welke wapens werden tijdens de Eerste Wereldoorlog voor het eerst gebruikt? Noem er twee.
de duikboot
het vliegtuig
de tank
gifgas
Zet de zinnen in de juiste volgorde van tijd. Schrijf alleen de letters op.
A Het Verdrag van Versailles wordt getekend.
B Rusland sluit een wapenstilstand met de Centralen.
C Er komt een wapenstilstand aan het westfront.
D Rusland sluit een vredesverdrag met de Centralen.
E De vredesbesprekingen in Versailles beginnen.
B – D – C – E – A
Nederland was neutraal. Een neutraal land doet niet mee in de oorlog. Toch werd het Nederlandse leger gemobiliseerd. Waarom was dat?
Het was niet zeker dat alle landen de neutraliteit van Nederland zouden accepteren. Immers, het neutrale België was ook aangevallen. Daarom vond de regering het nodig om het leger paraat te houden: te mobiliseren.
Welk begrip?
Alle soldaten uit een gebied weghalen.
demilitariseren / demilitarisatie
Leg uit waarom modern imperialisme wordt gezien als een oorzaak van de Eerste Wereldoorlog.
Er waren nog nauwelijks gebieden over om te koloniseren. Als een land nieuwe koloniën wilde hebben, ging dat dus ten koste van de koloniën van een ander land en dat zorgde voor conflicten
Waar liep het westelijk front?
Van het zuidwesten van België via het noorden van Frankrijk naar de Zwitserse grens.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog begon Duitsland de ‘onbeperkte duikbootoorlog’. Leg uit wat dat was.
Duitse duikboten zouden alle schepen aanvallen, ook die van neutrale landen.
Een Nederlandse soldaat bewaakte de grens. Hij krijgt bericht dat hij ergens moet gaan kijken: er zou een dode liggen: ‘Een man in de draad, gedood door de elektrische stroom die door de draden loopt. Kijk, daar is hij. Blauwe vlammetjes kronkelen over het lichaam’
Welke grens bewaakte de soldaat?
De Nederland-Belgische grens
Omschrijf het begrip
propaganda
Reclame voor een politiek idee, politieke groep, of politicus.
Hoe kon de moord op Franz-Ferdinand leiden tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?
De moordenaar kwam uit Servië, daarom verklaarde Oostenrijk-Hongarije aan dit land de oorlog. Duitsland steunde Oostenrijk-Hongarije. Rusland steunde Servië. De oorlogsverklaringen tussen de bondgenoten volgden elkaar toen snel op.
Noem twee manieren waarop soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog door de loopgraaflinies van de vijand probeerden heen te breken
met een massale infanterieaanval. Of: met tanks door de linies rijden. Of: met gifgas de tegenstander uitschakelen, zodat diens loopgraaf onverdedigd was
In het Verdrag van Versailles kreeg Duitsland een aantal straffen opgelegd. Noem er vier.
Duitsland moest een deel van zijn grondgebied en al zijn koloniën afstaan.
Duitsland mocht voortaan nog maar een klein leger hebben, en geen vloot of luchtmacht.
Duitsland moest een enorm bedrag aan herstelbetalingen doen.
Duitsland mocht geen soldaten hebben in de provincie die het dichtst bij Frankrijk lag.
Nederland was neutraal. Waarom kwamen dan tóch Nederlandse zeelieden om het leven?
Duitse duikboten schoten ook op schepen uit neutrale landen.
Welk begrip?
Aaneengesloten gebied met duidelijke grenzen en één regering.
Staat
Sommige mensen vinden aansluiting bij een militair bondgenootschap een veilig idee: in tijden van oorlog sta je nooit alleen, want je bondgenoten komen je te hulp.
Geef een argument tegen deze mening. Maak daarbij gebruik van de gebeurtenissen in Europa in 1914.
Lid zijn van een militair bondgenootschap kan er ook voor zorgen dat je betrokken raakt bij een oorlog over een conflict waarmee je niets te maken hebt. Als een van jouw bondgenoten in oorlog raakt, moet je immers te hulp schieten. Dit gebeurde in 1914: een land als Frankrijk, dat niets te maken had met het conflict tussen Servië en Oostenrijk-Hongarije, raakte op die manier in oorlog.
België was neutraal. Waarom viel Duitsland België dan tóch aan?
De grens tussen Duitsland en Frankrijk werd sterk verdedigd. Duitsland wilde Frankrijk verslaan, maar dat moest snel gebeuren, want de Duitse troepen waren nodig in het oosten (Von Schlieffen-plan). Duitsland wilde de sterk verdedigde Franse grens niet aanvallen omdat dat te veel tijd zou kosten en besloot daarom om Frankrijk via het noorden – via België dus – aan te vallen.
Foto van twee vrouwelijke glazenwassers in Berlijn, in 1917. Onder de foto staat (vertaald): ‘Het nieuwe Berlijnse straatbeeld in oorlogstijd. Vrouwelijke glazenwassers bij het uitoefenen van hun beroep in mannenkleding.’ Welk begrip hoort hierbij?
totale oorlog
een oorlog waarvan niet alleen de soldaten, maar de hele maatschappij de gevolgen ondervindt. De vrouwen doen werk dat voorheen door mannen werd gedaan, omdat die nu in het leger zaten. Deze vrouwen ondervinden dus een gevolg van de oorlog.
Wat was ‘de vergissing van Troelstra’?
Troelstra dacht dat in Nederland in 1918 een communistische revolutie zou uitbreken. Maar dat gebeurde niet.
Omschrijf het begrip:
censuur
Verbod om bepaalde informatie bekend te maken.