Кітапхана ісінің тарихы
Александрия Кітапханасы қай қай жерде құрылды
Жер орта теңізінің жағалауында қазіргі,Египеттегі Александрия қаласында
Компьютердің негізгі төрт құрылғысын ата.
Монитор, пернетақта, жүйелік блок, тінтуір.
Құжаттарды аналитикалық және синтетикалық өңдеу дегеніміз не?
Құжаттағы ақпаратты талдап (аналитикалық) және қорытындылап (синтетикалық) жаңа ақпараттық өнім жасау процесі.
Library catalog дегеніміз не?
A database that lists all materials available in a library.
Кітапханадағы барлық кітаптар мен материалдар туралы ақпарат сақталған деректер қоры.
Библиография дегеніміз не?
Зерттеу жұмысына пайдаланылған кітаптар мен дереккөздердің тізімі.
Қазақстан Ұлттық кітапханасы қай жылы құрылған?
1910 жылы (Верный қаласында ашылған).
"Интернет” сөзі нені білдіреді?
“Халықаралық желі” (Interconnected Network).
Құжаттарды аналитикалық өңдеу кезінде қандай негізгі әрекеттер орындалады?
Мазмұнын талдау, негізгі ойларды анықтау, деректерді салыстыру және бағалау.
SBN қысқартуы нені білдіреді?
International Standard Book Number.
Әр кітапқа берілетін халықаралық стандартты нөмір.
Библиографиялық сипаттама не үшін қажет?
Құжатты дәл анықтау және сипаттау үшін қажет.
Отырар кітапханасы туралы деректер кімдер арқылы білеміз?
Араб және парсы саяхатшылары мен тарихшыларының жазбалары арқылы.
Бұлттық сақтау қызметтері қалай жұмыс істейді және мысал келтір.
Деректер интернет арқылы қашықтағы серверлерде сақталады.
Мысалы: Google Drive, Dropbox, OneDrive.
Монография деген не?
Белгілі бір тақырыпты терең зерттейтін ғылыми еңбек.
Кітапхана ісінде academic writing неліктен маңызды?
To present information and research clearly and formally.
Ақпаратты ғылыми, ресми және түсінікті түрде жеткізу үшін.
Библиографиялық көрсеткіш (bibliographic index) деген не?
Белгілі бір тақырып немесе автор бойынша жүйеленген библиографиялық жазбалар тізімі.
Ыбырай Алтынсарин ашқан алғашқы оқу орны қай жылы және қай қалада ашылды?
1864 жылы Торғай қаласында.
Компьютерлік желінің топологиясы деген не? Оның үш түрін ата.
Желі топологиясы — компьютерлердің өзара қосылу тәсілі.
Негізгі түрлері:
Шина (bus)
Жұлдызша (star)
Сақина (ring)
Библиографиялық сипаттама не үшін жасалады?
Құжат туралы негізгі деректерді (автор, атау, жыл, баспа т.б.) стандарт бойынша көрсету үшін.
Plagiarism дегеніміз не?
Using someone else’s ideas or words without giving credit.
Біреудің ойын немесе сөзін дереккөзсіз пайдалану — ғылыми ұрлық.
Аннотация мен библиографияның айырмашылығы неде?
Аннотацияда мазмұн қысқаша түсіндіріледі, ал библиографияда тек дереккөздер тізімі беріледі.
Александрия кітапханасының жойылуына тек өрт себеп болды деген пікір бар. Бірақ кей тарихшылар бұл көзқарасты даулы деп санайды.
Кітапхананың құлдырауына әсер еткен үш негізгі тарихи немесе саяси факторды атаңыз және олардың рөлі қандай болғанын түсіндіріңіз.
Юлий Цезарьдың өрт қорығы (б.з.д. 48 ж.) — қалада болған соғыс кезінде қоймалар өртеніп, кітаптың бір бөлігі жойылды.
Христиан ықпалының ықпалы (IV ғ.) — “пұтқа табынушылық” деп, кей ғылыми еңбектер мен философиялық жазбалар жойылды.
Мұсылман билігі кезіндегі саяси шешім (VII ғ.) — Халифа Омар кезінде кітаптар “Құранға қайшы” деп есептеліп, жойылмағаны туралы аңыз бар (ақ бұл нақты дәлелден).
🧠 Бұл үш кезең бір-бірінен бөлек болғанымен, кітапхананың баяу құлдырауына және адамзаттың ежелгі білімінің бір бөлігін жоғалтуына әкелді.
Киберқауіпсіздіктегі “фишинг” (phishing) ұғымын түсіндір және одан қорғанудың екі жолын ата.
Фишинг — қолданушыны алдап, логин мен құпиясөз сияқты жеке деректерін алу әрекеті.
Қорғану жолдары:
Күмәнді сілтемелер мен хаттарды ашпау.
Екі факторлы аутентификация (2FA) пайдалану
Монография, диссертация және ғылыми мақала арасындағы негізгі ғылыми айырмашылық неде, және олар бір-бірін қалай толықтырады?
Мақала — жаңа идеяны қысқаша сипаттайды.
Диссертация — жүйелі зерттеу арқылы жаңа ғылыми тұжырым ұсынады.
Монография — зерттелген тақырыпты кеңінен талдайтын түпкі еңбек.
Үшеуі бір-бірін толықтырып, ғылымдағы білімнің тереңдігі мен жалпылығын қамтамасыз етеді.
Primary және secondary sources арасындағы айырмашылық қандай?
Primary sources are original materials; secondary sources analyze them.
Бастапқы дерек — түпнұсқа материал (мысалы, хат, есеп), ал екінші дерек — сол материалды талдайтын немесе түсіндіретін еңбек.
Халықаралық библиографиялық стандарттар (мысалы MARC, ISO 690) не үшін енгізілген?
Әлем кітапханаларында деректерді бірдей форматта сақтау мен алмасуды қамтамасыз ету үшін.