ბუნების შესწავლის მეთოდები
ნივთიერებების თვისებები
ნივთიერება და ნარევი
ადამიანის ორგანიზმი
100
ყურადღებით გაეცანით მცირე ვიდეოს და უპასუხეთ კითხვას:
სამყაროს შემეცნების და ბუნების შესწავლის რომელი ხერხია მოცემული თქვენს მიერ ნანახ ვიდეოში?
დაკვირვება
100
რა და რა სახით შეიძლება არსებობდეს ნივთიერებათა უმეტესობა?
სამი სახით: მყარი, სითხისა და აირის სახით
100
დაასაბუთე, რომ ჰაერი, რომელსაც ჩვენ ვსუნთქავთ სუფთა ნივთიერება არ არის...
ჰაერი ნარევია, რადგანაც ჰაერი, რომელსაც ჩვენ ვსუნთქავთ, ჟანგბადის გარდა, რომელიც სუფთა ნივთიერებაა, შეიცავს სხვა ნივთიერებებსაც: აზოტს, ნახშირორჟანგს, წყლის ორთქლს, ჭვარტლს.
100
დაასახელე ნერვიული სისტემის სამი ორგანო...
1.თავის ტვინი;
2.ზურგის ტვინი;
3.ნერვები
200
გაიხსენე საზომი ერთეულები და მოცემული ერთეულები გადაიყვანე მითითებულ ერთეულებში:
1. 3 სთ = ? წთ
2. 120 წმ = ? წთ
1. 180 წთ
2. 2 წთ
200
ფოტოზე ჩანს, რომ ერთი და იმავე მოცულობის სითხე სხვადასხვა ფორმის ჭურჭელში ასხია. დააკვირდი სურათს და ახსენი, რა ემართება სითხეს სხვადასხვა ფორმის ჭურჭელში მოთავსების შემდეგ?
სითხის ფორმა იცვლება ჭურჭლის ფორმის შესაბამისად. ვინაიდან სითხეს მოცულობა გააჩნია, ხოლო ფორმას იმის მიხედვით იცვლის, თუ როგორ ჭურჭელში იქნება ჩასხმული
200
ფოტოზე მოცემულია ძვ.წ. V საუკუნის ოქროს ყელსაბამი, რომელიც არქეოლოგებმა ვანში აღმოაჩინეს. როგორ ნარევს წარმოადგენს ფოტოზე აღბეჭდილი სამკაული? რატომ ფიქრობთ ასე?
ეს სამკაული ერთგვაროვანი ნარევია, რადგან შემადგენელი ნაწილაკების თვალით ან ოპტიკური ხელსაწყოებით დანახვა შეუძლებელია, რადგან ასეთ დროს ნივთიერებები მეტად დანაწევრებულია
200
მოცემული სურათის მიხედვით დაადგინე: რომელი ძირითადი ნაწილებისაგან შედგება ადამიანის ჩონჩხი?
1.ქალა;
2.ნეკნები;
3.ხერხემალი;
4.ზედა კიდურების ჩონჩხი;
5.ქვედა კიდურების ჩონჩხი;
300
რას უწოდებენ მკვლევარის მიერ გამოთქმულ ვარაუდს რაიმე უცნობი მოვლენის შესახებ?
ჰიპოთეზა
300
ნახეთ მოვემული ვიდეო ფირი, სადაც ჩანს, რომ ისლანდიაში, ვულკანიდან ლავა იფრქვევა. 1.რომელ აგრეგატულ მდგომარეობაშია ლავა ამოფრქვევიას? 2.როგორ შეიცვლება მისი მდგომარეობა გაციების შემდეგ?
1.თხევადი
2.ლავა გადავა მყარ მდგომარეობაში
300
დააკვირდი სურათს და აღწერე, როგორ იღებენ ზღვის წყლიდან სუფთა მარილს?
მიმდინარეობს ზღვის წყლის ამოშრობა ანუ აორთქლება. ზღვის წყალი მანამდე ცხელდება, სანამ მთელი სითხე ორთქლად არ იქცევა და მყარ ნივთიერებას არ მოსცილდება
300
ყურადღებით ნახეთ ვიდეო ფირი და უპასუხეთ კითხვას: რა ემართება ადამიანის კუნთებს შეკუმშვისას და მოდუნებისას?
შეკუმშვისას კუნთი მოკლდება და მსხვილდება, ხოლო მუდუნებისას წვრილდება და გრძელდება.
400
წლის განმავლობაში ჰაერის ტემპერატურის ცვლილების სვეტოვანი დიაგრამის მიხედვით დაადგინე:
1.რომელ თვეში იყო ჰაერის ტემპერატურა ყველაზე მაღალი და რომელ თვეში - ყველაზე დაბალი?
2.რამდენ თვეში იყო ტემპერატურა უარყოფითი (00 -ზე დაბალი)?
1. ყველაზე მაღალი - VII თვე, ივლისი; ყველაზე დაბალი - I თვე, იანვარი;
2. სამი (I, II, XII)
400
საკუთარი და მეგობრების უსაფრთხოების დასაცავად აუცილებელია ვიცოდეთ პირობითი ნიშნები. რა გაფრთხილებებს იძლევა ქვემოთ მოცემული პირობითი ნიშნები?
1.
2.
2.
3.
1. სიცოცხლისათვის საშიშია;
2. ცეცხლსაშიშია;
3.ფეთქებადსაშიშია;
400
თქვენი აზრით, რატომ ამოტივტივდება რძის ნაღები ზედაპირზე?
რძის ადუღების დროს მიმდინარეობს ნივთიერებათა ნარევების განცალკევება, რომელიც ეფუძნება ნივთიერებათა განსხვავებულ სიმკვრივეს. ამ დროს ნაკლებად მკვრივი რძის ნაღები ზედპირზე ამოტივტივდება, რის შედეგადაც მისი მოხდა შეიძლება.
400
რა არის გამოსახული სურათზე?
საჭმლის მონელება
სისხლის მიმოქცევა
ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვა
სისხლის მიმოქცევა
500
მოცემულ ფოტოებზე აღბეჭდილია დმანისის ცნობილი გათხრების დროს აღმოჩენილი ადამიანის თავი ქალა და სხვადასხვა დარგის სპეციალისტების მიერ რეკონსტრუქციის გზით აღდგენილი პრეისტორიული ადამიანების, ზეზვას და მზიას სახის ნიმუშები. დაფიქრდით და გამოტანეთ დასკვნა: რატომ იყო მნიშვნელოვანი რეკონსტრუქციის გზით ზეზვას და მზიას სახის ნაკვთების აღდგენა?
1.რეკონსტრუქციის ნიმუშების შედეგად მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ზეზვას და მზიას საქართველოს ტერიტორიაზე უცხოვრია 1 მლნ 800 ათასი წლის წინ;
2.შესაძლებელი გახდა დმანისში 1 მლნ 800 ათასი წლის წინ მცხოვრები ადამიანების გარეგნულ ნიშან-თვისებებზე მსჯელობა;
500
შხამქიმიკატების შესუნთქვა ან საჭმელთან ერთად ორგანიზმში მოხვედრა შეიძლება მოწამვლის მიზეზი გახდეს. დააკვირდით ფოტოს და გამოთქვით ვარაუდი: 1.როგორ დაერღვევა ჯანმრთელობა ფოტოზე აღბეჭდილ ბავშვს? 2.რა მოჰყვება ამ დარღვევას? 3.როგორი პირველადი დახმარება უნდა გაეწიოს მას?
1.შხამქიმიკატებით მოიწამლება;
2.შხამქიმიკატებით დამწვრობას საყლაპავი მილის ან ცხვირის ღრუს დამწვრობა მოჰყვება;
3.მოწამვლის შემთხვევაში უნდა გაკეთდეს კუჭის სასწრაფოდ ამორეცხვა;
500
წარმოიდგინე, რომ პაპას ესტუმრე სოფელში, რომელიც ეზიში არაყს ხდიდა. ნარევების დაყოფის რომელ ხერხს იყენებდა არყის გამოხდისას პაპა? აღწერე ეს პროცესი
დისტილაცია ანუ გამოხდა. უკვე დაწურულ ჭაჭას მოათავსებენ ჰერმეტულად დახურულ ჭურჭელში, საიდანაც მილი გამოდის. 780 ცელსიუსზე გამოსვლას იწყებს სუფთა სპირტის ორთქლი. ის მილით გაივლის ცივი წყლით სავსე ვანაში, სადაც კონდესირდება და თხევად მდგომარეობაში გადადის.
500
რა მიზეზებმა ისწვევს ძვლის მოტეხილობას და როგორი პირველადი დახმარება უნდა გაუწიოთ მოტეხილობის დროს დაზარალებულს?
ძლიერი დაჯახება ან დაცემა.
1.იმისათვის, რომ სხეულის დაშავებული ნაწილი არ მოძრაობდეს, საჭიროა არტაშანის დადება.
2.დაზიანებული ადგილის არტაშანზე დაფიქსირება უნდა მოხდეს პირსახოცით ან ქსოვილის განიერი ნაჭრით;
3.უნდა დავრეკოთ გადაუდებელი დახმარების სამსახურში - 112 და ექიმებს ვთხოვოთ დახმარება