Tavhid

A

1

Tavhid nechta asosiy bo‘limga bo‘linadi? 2

Uchta.

2

Nega tavhidni buzuvchi kichik shirk ham bandaning qalbini zaiflashtiradi va ibodatning mukammalligiga zarar yetkazadi? 6

Chunki kichik shirk ixlosni kamaytiradi, niyatni bulg‘aydi, amallarni faqat Allohga xos qilishni buzadi va asta-sekin katta shirkka olib borishi mumkin.

3

Nega rububiyya tavhidini mushriklar ham tan olgan? 4

Javob: Chunki ular ham yaratuvchini Alloh deb bilgan, lekin uluhiyyatda shirk qilgan.

4

Rububiyyani inkor qilish uluhiyya va asmo-sifat tavhidini qanday buzadi? 7

Yaratuvchini inkor qilgan kishi ibodatni noto‘g‘ri yo‘naltiradi va Allohning qudrat, ilm kabi sifatlarini rad etadi.

5

Rububiyya tavhidiga ishonishning dalili? 3

Javob: Borliqdagi tartib va yaratilish.

B

1

Tavhid uluhiyya bo‘yicha “ibodatning shartlari” nimalardan iborat va nima uchun shart sanaladi? 6

 Muhabbat, qo‘rquv, umid, ixlos, itoat, tavakkul – ibodatni Allohga xos qilish va shirkdan saqlanish uchun shart sanaladi.

2

Allohning irada (iroda) sifatlari qaysi ikki turga bo‘linadi va farqi? 6

JIroda kauniyya – koinotdagi umumiy iroda; iroda shar’iyya – bandalarga buyurilgan yaxshi amallar.

3

“Tavhid darajalari” deganda nima tushuniladi va ular qanday tatbiq etiladi? 6

Bilish (ilm), tasdiqlash (i’tiqod), taslim bo‘lish (itoat), amal qilish (ibodat) — tavhidni nafaqat bilish, balki hayotda tatbiq qilishni anglatadi.

4

“Istig’osa” (yordam so‘rash)ning tavhidga aloqasi? 6

G‘aybiy yordamni faqat Allohdan so‘rash mumkin.

5

Nega asmo va sifat tavhidi inkor qilinsa, uluhiyyya va rububiyya tavhida buziladi? 6

 Chunki Allohni to‘g‘ri tanimasdan Unga to‘g‘ri ibodat qilishning iloji yo‘q.

C

1

Asmo-sifatga oid dalil qayerda ko‘p uchraydi? 3

Qur’ondagi Allohning ismlari zikr qilingan oyatlar.

2

Duoni faqat Allohga qilishning dalili? 5

 “Uningdan boshqa hech kim duo qilinganlarga javob bermaydi.”

3

Asmo va sifat tavhidi nimani talab qiladi? 3

Allohni O‘z ismlari va sifatlarida tenglashtirmaslik.

4

Kichik shirkning misoli? 5

Riyo, odamlar ko‘rsin deb amal qilish.

5

Asmo va sifat tavhidida “tafwiz” nima? 5

Ma’noni emas, kaifiyatni Allohga havola qilish.

D

1

Qur’onda shirkning kechirilmasligi qaysi oyada kelgan? 6

 “Alloh shirkni kechirmaydi…” (Niso 48).

2

“Rububiyyani tan olib uluhiyyani rad etish” tarixda kimlarda bo‘lgan? 5

Makkadagi mushriklarda.

3

Rububiyyani tan olgan holda uluhiyyani rad etish qanday aqidaviy xatoga olib boradi? 6

Bu Allohni yaratuvchi deb tan olib, amalda ibodatni boshqalarga qilishga olib boradi; natijada shirk yuzaga kelad

i.

4

Asmo va sifat tavhidida “tashbih, tamsil, ta’til, ta’wil, takyyif” tushunchalarini bir jumlada izohlab bering. 6

Tashbih – o‘xshatish; tamsil – aynan o‘xshatish; ta’til – inkor; ta’wil – ma’noni noto‘g‘ri talqin; takyyif – kaifiyat belgilash.

5

Asmo va sifat tavhidida “bilaa kayf” qoidasining manosi nima va u nega muhim? 6

 “Bilaa kayf” – Allohning sifatlarini kaifiyatini belgilamasdan tasdiqlash; muhimligi shundaki, bu qoida sifatlarni inkor qilmasdan, lekin maxluqotga o‘xshatmay qabul qilishni ta’minlaydi.

E

1

Tavhid rububiyya nimalarni o‘z ichiga oladi? 3

 Yaratish, rizq berish, boshqarish yagona Allohga tegishli.

2

Uluhiyya tavhidi qalb ibodatlari va tashqi ibodatlar o‘rtasida qanday bog‘liqlikni talab qiladi? 7

 Ikkalasi ham faqat Allohga xos bo‘lishi kerak; qalb buzilsa amal buziladi, amal bo‘lmasa qalb mukammal bo‘lmaydi.

3

Allohning sifatlarini ta’tildan saqlash nimani anglatadi? 4

Sifatlarni inkor qilmaslik.

4

-

-

5

Tavhid so‘zining lug‘aviy ma’nosi? 2

 Yakka qilish.