1
Mavzu nomi nima?
HADIS MATNIDAGI BIR SOʻZ BILAN TAXRIJ QILISH
Muhaddislar hadislarni taxrij qilishda dastlab rivoyatda sanadning asli, yaʼni ....... qayd qilingan yoki yoʻqligiga eʼtibor qaratishni tavsiya qilganlar.
sahobiy
Hadisni “taxrij” qilishda foydalaniladigan manbalar qanday turlarga boʻlinadi?
asosiy hamda yordamchi
......larda rivoyatlar uni rivoyat qilgan sahobiy nomidagi alohida boblarda jamlanadi.
“musnad”
Qaysi tur toʻplamlar boshqalariga nisbatan qadimiy hamda keng tarqalgan hisoblanadi?
Musnad
Muhaddislar tomonidan qanchadan ortiq musnadlar yozilgan?
100
Yordamchi manbalar qatoriga ..........kitoblari kiritiladi.?
“kutub al-atrof”
Kim oʻzining “ar-Risola al-mustatrafa” asarida 82 ta musnadni sanab oʻtadi va shunday deydi: “Biz sanab oʻtganlardan tashqari yana koʻp miqdorda musnadlar mavjud.”
Kattoniy
“Musnad Baqiy ibn Maxlad al-Andalusiy” qanday tartiblangan?
fiqhiy boblar boʻyicha
“Muʼjam” soʻzi muhaddislar istilohida ?
sahobiylar, shayxlar yoki shaharlar asosida hadislar tartiblanadigan kitoblarga nisbatan qoʻllanadigan nomdir.
“Muʼjam” orasida kimning qaysi toʻplamlari mashhur.
Abulqosim Sulaymon ibn Ahmad Tabaroniyning “al-Muʼjam al-kabir”, “al-Muʼjam al-avsat” hamda “al-Muʼjam assagʻir” nomli
.............da hadislar isnodning asli emas, balki avvali eʼtiboridan jamlangan. Unda Tabaroniy 2 mingga yaqin shayxlarining 30 mingga yaqin rivoyatlarini jamlagan.
“al-Muʼjam al-avsat”
.......... kitoblar maxsus hadis toʻplamlari emas, balki tarjima (biografiya) kitoblaridir. Ular xabarlarning isnodlar bilan rivoyat qilingani eʼtiboridan hadis manbalari vazifasini ham bajaradi.
“Tarix ar-rijol” asarlari
Hadis ilmlarida “taraf” deganda ................ tushuniladi.
hadis matnining bir qismi, yaʼni uning qolgan qismiga ishora qiluvchi ibora
.......... faqat yoʻl-yoʻriq koʻrsatuvchi dastur vazifasini bajaradi. Ular musnadlardan farq qiladi. Musnadlarda hadisning toʻliq matni keltiriladi va boshqa manbaga murojaat zarurati boʻlmaydi.
“Kutub al-atrof”
Hadis matnining birinchi soʻzi orqali taxrij qilishda qanday turdagi manbalar yordam beradi?
A) Xalq orasida keng tarqalgan hadislar jamlangan kitoblar.
B) Alifbo tartibda tuzilgan hadis toʻplamlari.
D) Maxsus kitoblar uchun tayyorlangan fihrist va mundarijalar.
Muhaddislar hadis iboralarini birinchi soʻziga qarab tartiblashdaqanday asosiy usuldan foydalanganlar?
1. Hadislarni qavliy (soʻziy) va feʼliy (amaliy) turlarga ajratish.
2. Hadislarni faqat birinchi soʻziga qarab tartiblash.
Asosiy manbalarga qanday kitoblar kiradi?
“musnad”, “muʼjam” hamda tarix ar-rijol asarlari orasidan biografiyasi berilgan roviylarning baʼzi rivoyatlari keltirilgan kitoblar
Hadislarni faqat birinchi soʻziga qarab tartiblash uslubni ilk qoʻllagan olim kim?
Abu Shujoʻ Daylamiy “Firdavs al-axbor” kitobida shu uslubdan foydalangan.
Qaysi kitob hozirgi kunda maʼlum boʻlgan hadis iboralari fihristlarining ilk namunasi hisoblanadi?
Abu Shujoʻ Daylamiy “Firdavs al-axbor” kitobi
“an-Nihoya fi gʻarib al-hadis va al-asar” asarining muallifi kim?
Ibn Asir, Majduddin Jazriy
“al-Foiq fi gʻarib al-hadis” asarining muallifi kim?
Mahmud Zamaxshariy
“al-Muʼjam al-mufahris li-alfoz al-hadis annabaviy” kitobi Muhammad (s.a.v.) hadislaridagi soʻz va iboralarning lugʻat tarzidagi koʻrsatkichi boʻlib, .......... asosida tuzilgan.
“kutubi tisʼa”
............. umumiy maʼnoda, kitoblarda jamlangan bilim xazinalarining kalitlaridir. Ular – tadqiqotchining maʼlumotga tez va aniq yetib borishidagi eng samarali vositadir.
Fihristlar
Majiduddin Ibn Asir “Jomeʼ al-usul” asarini qachon yaratgan?
Hijriy VI asr oxiri va VII asr boshlarida