Moturidiy
"Aqida" so'zining lug'aviy ma'nosi nima?
Arabcha "aqada" fe'lidan olingan bo'lib, bir narsani narsaga mahkam bog'lash ma'nosini anglatadi.
Abu Mansur Moturidiyning nisbatlari (laqablari)
Samarqandiy, Moturudiy, Ansoriy
Imom Moturidiyning qaysi asari aqida ilmida eng foydali manbalardan hisoblanadi?
"Kitab at-Tavhid" asari
Imonda “istisno” qilish masalasi. Mo'min kishi qay tarzda o'z imonini ifoda etishi kerak?
Moturidiylar- “Men haqiqatdan mo'minman”
Ash'ariylar- "Men inshoalloh, mo'minman".
Alloh itoatkor bandasini azoblaydimi yoki yo'qmi degan masaladagi farqlar qanday?
Moturidiy - aqlan ham, shar'an ham mutloqo nojoiz
Ash'ariy - aqlan joiz lekin shar'an nojoiz
Abu Mansur Moturidiy nechanchi yili tug'ilib, qachon vafot etgan?
870-yil tug'ilgan, 944-yil vafot etgan
Imom Moturidiy ilmiy unvonlari (kamida)4 ta aytib bering.
Ash-shayx al-imom, Imomul-mutakallimiyn, Imom al-huda, Qudvatu Ahli sunna, Robibu Ahli sunna.
Imom Moturidiyning nasabi qaysi sahobaga borib taqaladi?
Abu Ayyub Ansoriy r.a
Kofirning mukofotlanishi (ne'matlanishi) haqida.
Moturidiylar- kofir bu dunyoda dunyoviy ne'matlar bilan mukofotlanishi mumkin.
Ash'ariylar- kofir na bu dunyoda, va na oxiratda hech qanday ne'matlar bilan mukofotlanmaydi.
Bandaga toqati yetmaydigon narsa yuklanadimi yoki yo'qmi?
Moturidiy - banda toqati yetmaydigon narsaga majburlash yo'qdir ( dalil Baqara 286-oyat)
Ash'ariy - Alloh tomonidan banda toqati yetmaydigon narsa yuklanishi mumkin
Imom Moturidiyning to'liq ismlarini ayting.
Imom Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud al-Moturidiy Samarqandiy
Imom Moturidiy markazi xalqaro ilmiy-tadqiqot qachon tashkil etilgan?
2020-yil 11-avgust
Abu Hasan al-Ash'ariyning to'liq simlari.
Imom Abul Hasan Ali ibn Ismoil ibn Ishoq ibn Solim ibn Abdulloh ibn Muso ibn Bilol ibn Abu Burda ibn Abi Muso Ashʼariy.
Rasululloh (sav) va boshqa barcha payg'ambarlar risolati sud vafotidan so'ng ham boqiy qoladimi degan savol.
Moturidiylar - ular hozirda ham rasuldir.
Ash'ariylar- risolat hukm sifatida asli o'rnida turibdi. Lekin rasullar risolatdan oldin rasul bo'lmaganlar va hozir ham ular rasul emaslar.
Alloh aslida bor bo'lgan kalomini eshitish mumkinmi yoki yo'qmi?
Moturidiy - "Kitob at-tavhid" asarida, ovoz bo'lgan narsa bilan hamkorlik joiz, deb ta'kidlagan
Ash'ariy - Allohning kalomi eshitiladi
Imom Moturidiyning ustozlari.
Imom Abu Bakr Ahmad ibn Ishoq Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyoziy, Nusayr ibn Yahyo Balxiy.
Imom Moturidiyning shogirtlari.
Abulqosim Ishoq ibn Muhammad as-Samarqandiy,
Abu Muhammad Abul-Karim ibn Muso ibn Iso al-Pazdaviy
Abu Abdurrahmon ibn Abi-Lays al-Buxoriy
Abu Hasan al-Ash'ariyning nasabi qaysi sahobaga borib taqaladi?
Abu Muso Ash'ariy r.a
Allohning “iroda” va “rizo” haqida qarashlari.
Moturidiylar - iroda va rizo umumiy umumiylardir.
Ash'ariylar- ushbu munosabat bir-biridan farq qiladi.
Allohning “yaratish”, “rizqlantirish”, “tiriltirish”, “o'ldirish” va “bor qilish” kabi sifatlari, bu sifatlar azaliymi yoki paydo bo'lishi (hodis) masalasimi?
Ash'ariylar - Allohning mazkur fe'li keyin paydo bo'lgan. U yaratganidan so'ng, rizq berganidan so'ng xoliq va roziq bo'lgan.
Moturiylar - Allohlarining sifatlari hammasi qadimiydir.
Ulamolar Moturidiylik aqidaviy yo'nalishi bo'yicha yozilgan asarlarni umumiy qaysiga ajratilganlar?
3 guruhga ajratilgan
1. Maqolalar; (Risola)
2.Raddiyalar;
3. Alloh taologa iymon keltirish asoslari;
Moturidiy aqidasi bo'yicha yuklab eng mo'tabar 4 matnlarni tartib bilan ayting.
1. Fiqhul akbar
2. Aqidatut Tahoviy
3. Aqoidun Nasafiy
4. Bad'ul amoliy
Qaysi olim Imom Moturidiy va Abu Hasan al-Ash'ariy o'ziga xos farqni 50taga yetkazgan.
Kamoliddin Bayoziy
“kasb” masalasi borasidagi qarashlar.
Moturidiylar- barcha fe'llar xoliqi (yaratuvchisi) Allohdir. Banda esa fe'llar (bajaruvchisi) foilidir.
Ash'ariylar- agar banda astoydil jazm qilsa, Alloh unda o'sha fe'lni qandaydir. Bu jazm fe'l bo'lib, u Allohning qudrati bilan bo'ladi.
Allohni tanish ma'rifat qilish (yoqish qarashlari).
Moturidiy - Allohni tanish shar'an ham aqlan ham
vojibdir
Ash'ariy - Allohni tanish faqat shar'an vojibdir