Nazariya va Tushunchalar
Xorijiy investor yangi elektr stansiyasini noldan qurishga kirishgan loyiha turi.Nima bu?
Greenfield loyihasi.
sovg'a
100
Lotin Amerikasida QTEM loyihalariga FDI jalb qilish uchun shaffof tender/auksion modelini muvaffaqiyatli qoʻllagan mamlakat.
Chili.
Loyihaning asosiy kapitali (CapEx) qarz (Debt) va egalar kapitali (Equity) bilan moliyalashtiriladigan moliyalashtirish modeli.Nima bu?
Loyihaviy moliyalashtirish (Project Finance).
Xorijiy qarz AQSh dollarida, lekin loyiha daromadi mahalliy valyutada boʻlganda yuzaga keladigan moliyaviy xavf.
valyuta nomutanosibligi xatari (Currency Mismatch Risk).
Elektr energiyasini loyihadan sotib oluvchi, lekin moliyaviy qobiliyati past boʻlishi xavf tugʻdirishi mumkin boʻlgan tashkilot.
Offtaker.
Loyihaning elektr energiyasini maʼlum narxda va muddatda sotib olishni kafolatlaydigan uzoq muddatli shartnoma.Nima bu?
PPA (Power Purchase Agreement).
Bu moliyaviy koʻrsatkich pul oqimlarining vaqt boʻyicha qiymatini inobatga olgan holda loyihaning bugungi qiymatini hisoblaydi. Agar u ijobiy boʻlsa, loyiha qabul qilinadi.
NPV (Net Present Value) – Sof Joriy Qiymat
Xorijiy sarmoyalar oqimi va global sarmoyaviy tendensiyalar boʻyicha har yili hisobot (World Investment Report) eʼlon qiluvchi BMT tashkiloti.
UNCTAD (UN Trade and Development).
Investor uchun qarz va subsidiyalarni bekor qilish, PPA shartlarini kutilmaganda oʻzgartirish kabi xavflarni oʻz ichiga olgan xavf turi.Nima bu?
siyosiy va regulyator xavfi.
Qarz toʻlovlari boshlanishidan oldin, loyihaning qurilish, litsenziyalash va barcha xarajatlar uchun moʻljallangan pul mablagʻlari hisobi (rezerv).
"Qarz Xizmati Zaxira Hisobi" DSRA (Debt Service Reserve Account)
Xitoyning infrastruktura va texnologiyaga sarmoyasi orqali geosiyosiy taʼsiriga duch kelayotgan, bizning tahlilimizda keltirilgan Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakati.
Indoneziya.
Investitsiyaning daromadlilik darajasini aks ettiruvchi asosiy moliyaviy koʻrsatkich, bu rivojlanayotgan mamlakatlar uchun 10-14% atrofida kutiladi.Nima bu?
IRR (Internal Rate of Return) – Ichki Daromad Normasi.
Xorijiy investorlar rivojlanayotgan bozorlardagi yuqori xavfni qoplash uchun talab qiladigan, odatda davlat obligatsiyalari daromadidan yuqori boʻlgan qoʻshimcha foiz stavkasi.
Risk Premium (Xavf ustamasi)
Loyihaning ijtimoiy qabulini oshirish uchun investorlarga mahalliy jamiyat infratuzilmasiga hissa qoʻshishni tavsiya etuvchi World Bank/IFC mexanizmi.
Benefit-Sharing (Manfaatlar boʻlishishi).