I TUR
Ol - dawıs uzatıw hám qabıllaw ushın arnalǵan qurılma bolıp tabıladı. Ádetde, dawıstıń mexanik energiyasın elektrik signallar energiyasına aylandırıw, aralıqtan uzatıw jáne onı qaytaldan dawısqa aylandırıw Principi menen isleydi. Sonıń menen birge, Ol grekshede “Alıstan dawıs” dep awdarma etiledi
Soraw : Onı bir sózde jazıp beriń.
Telefon
Anvar Obidjon ayaq kiyim tazalaytuǵın schyotkaǵa arnalǵan qosıǵında schyotkaǵa murajat etip, eger kir etikka dus kelseń sende BUL Jaǵday júz beredi deydi. Sonı da aytıw kerek, bul jaǵday schyotkaǵa oǵırı mas túsken. BUL Jaǵdaydi kál adamlar ámelde ete almaydı.
Soraw : BUL Jaǵday ornındaǵı sóz dizbegin jazıp beriń.
Juwap : Tobe shashı tik bolıw.
Qabıl : Shashı tik bolıw.
Dus kelseń kir etikke
Shashlarıń bolar tikke
Barǵaninda qıynalıp
Etik turar qishinip
OLAR jer astında jasaydı. OLAR tolıq qolga uyretilmegen, bıraq kóbinese úy haywanları retinde saqlanadı. OLARning qulaqları uzınlıǵı 10 sm den asadı, bul bolsa jırtqıshlardı anıqlaw hám deneni suwitiw ushın qol keledi.
Soraw : Gáp qaysı haywanlar haqqında ?
Juwap : Qoyan.
Onıń birinshisi 1825-jılda London hám Liverpul qalaları aralıǵinda payda bolǵan. Bizge bolsa dáslepki 1888-jılda Samarqandga kelgen.
Soraw : Ol orindaǵı transport túrin jazıp beriń
Juwap: Poezd
Turkmenistanda jaylasqan Bul shól Aziyadaǵı tórtinshi iri shól esaplanadı. Ol shama menen 350 mıń kvadrat kilometr maydandı iyeleydi. Bul shól atı menen birdey attagi muzqaymaq de bar
Soraw : Bul shól atınıń jazıp beriń
Qaraqum
Onıń jańalıq ashılıwı insaniyat tariyxında zárúrli waqıya boldı. Ol áyyemgi adamlarǵa ısınıw, awqat pısırıw hám jırtqıshlardan qorǵaw imkaniyatın berdi. Sonıń menen birge, bul olarǵa ilgeri kirisiw múmkinshiligi bolmaǵan jańa aymaqlarǵa kiriwge múmkinshilik jarattı.
Soraw : Ol ne?
Juwap : Órt
Amerikalıq shayırdıń “Yadrolıq qıs” kompleksindegi qosıǵında apattan keyin bunkerde jan saqlap qalǵan shańaraqtıń qız bunkerde tek ǵana kishi ventilyaciya tesigi bar ekenliginen qorqiwǵa túsedi jáne bul tesikten Ol kire alarmeken dep azanǵa shekem uyiqlamay Onıń keliwin kútedi.
Soraw : Ol kim?
Javob: Santa Klaus.
Ol eki qıylı reńdegi kombinaciyadan ibarat bolıp, ishki sheńberi sarı reńli mıs hám latun, sırtqı sheńberi gúmis reńli nikel eritpesinen tayarlanǵan. Onıń aldi tárepinde Tashkent qalasında qurılıp atırǵan “Islam civilizatsiyası orayi”nin orni suwretlengen. Arqa tárepi orayında bolsa Ózbekstan Respublikasınıń Mámleket Gerbi suwretlengen.
Soraw : Salmaǵı 7,3 gramm bolǵan Onı san qatnastirip jazıp beriń.
Juwap : 1000 swmlıq tiyin
Er jetken bul haywannıń salmaǵı 500-800 kg, boyı 210 sm ge shekem boladı. Dromedar turinin reńi qızg'ish-kúlreń, baqtrian turining reńi bolsa toq bawır reń boladı. Ol 40 jılǵa shekem jasawı múmkin.
Soraw : Bul haywandı tabıń.
Juwap : Túye.
Túsindirme: bir órkeshli túye dromedar, ayır túye bolsa baqtrian dep ataladı.
Dúnyadaǵı eń jaqsı balalar jazıwshilarin tán alatuǵın bul sıylıq “Kishi Nobel sıylıgi” dep te ataladı. Sıylıq 1956 -jılda YUNESKOnin balalar hám óspirimler ádebiyatı xalıq aralıq keńesi tárepinen islengen. Bul sıylıq 1805-jılda tuwılgan Daniyalıq ataqlı insan húrmetine atalǵan.
Soraw : Sol insan kim?
Juwap: Hans Kristian Anderson.
Adam hám haywanlarda dáwirli júz beretuǵın fiziologikalıq jaǵday SONDAY ataladı. Bunda fiziologikalıq processler páseyedi hám organizmniń, atap aytqanda oraylıq nerv sistemasınıń jumıs qábileti tikleniwi ushın eń jaqsı shárayatlar jaratıladı. Ol hár bir insannıń zárúr turmıslıq mútajligi bolıp tabıladı. Insan pútkil ómiriniń úshten birin SONDAY ótkeredi.
Soraw : Gáp qanday fiziologikalıq process haqqında ketmekte?
Juwap : Uyqı
1853-jılda bir awqatlaniw orninda bir qarıydar tutinip atırǵan taǵamı qalıńlıgınan shaǵım etedi hám bir neshe márte qaytarıp jiberedi. Bunnan sharshagan aspaz ónimge kóbirek duz sewip jińishke etip kesadi. bul tagam klientke jagadi. Sonnan keyin Ol payda boldı.
Soraw : Onı tabıń.
Juwap : Chips.
Kópshilik xalıqlarda Ol ónimdarliq simvoli esaplanadı. Ol haqqındaǵı jumbaqta, qırıq ójiredegi qızıl qızlar eslenedi.
Soraw: Ol ne?
Anar
Bul sóz turkshe karadaş (“kara” - qara, “daş” - tas, yaǵnıy “qara tas”) sózinen kelip shıqqan. Ádetde eki qıylı ápiwayı hám reńli boladı. Abdulla Oripovtin “Ózbekstan” qosıgında Alisher Navawi menen birgelikte bul sóz da eslenedi.
Soraw : Bul qaysı sóz?
Juwap : Qálem.
Túsindirme: Temur tig'i jetpegen jerdi,
Qálem menen aldı Alisher.
Eger Onı ǵarbız úlkenliginde dep oyda sawlelendirsek, Jer shama menen ǵarbız danesi úlkenliginde boladı, sebebi Ol Jerden 110 márte úlken. Jer menen Ol arasındaǵi aralıq bolsa 150 mln km.
Soraw : Ol ne?
Juwap : Quyash.
Olar tábiyatda kópshilik qus, suyretilip juretuǵınlar, shıbın-shirkey menen aziqlanatugin sút emizivshiler ushın tiykarǵı azıq retinde úlken áhmiyetke iye. Bir qansha Olar parazitlik etiwi hám kesellik tarqatıwı sebepli adam hám haywanlarǵa úlken zıyan jetkeredi.
Soraw : Olar orindaǵı haywan atınıń unlileri birdey bolǵan sózde jazıp beriń.
Juwap: Peshshe
Qabillanadi: Shibin
1966 -jıl 26 -aprelde Tashkent qalasında júz bergen bir hádiyse sebepli adamlarda hawlıǵıw hám qáweter hádden tıs kóbeyip ketken, hám nátiyjede keyinirek tez-tez júzege kelgen kishi sonday hádiyseler waqtında da júrek topılısları sebepli ólimler sanı kóbeygen.
Soraw : Qanday hádiyse?
Juwap:Jer silkiniw. Qabıl : Jer silkiniwi,Jer qiymildawi
Helen Keller Onı bizdi qorshap turǵan dúnyanı ózgertire alatuǵın ózine tartatuǵın kúsh dep atap, “Ol bizdi jasartiradi hám jaqsılıqqa umtılıwǵa undeydi”, degen pikirdi aytqan. Oldos Haksli bolsa Onı sharaptan da better, iyesin de, kórgendi de más etedi dep aytqan.
Soraw : Áyellerge tán bolǵan Ol ne?
Juwap : Gózzallıq.
Qabıl : Shıray.
Túsindirme: Gózzallıq dúnyanı qutqaradi
Beeline baylanıs kompaniyasında ámeldegi bolǵan ata-analar perzentin qadaǵalaw etetuǵın tarif jobası SONDAY atalǵan. Jurtımızdaǵı telekanallardan biri de SONDAY atqa iye.
Soraw : Sol attı tabıń
Juwap : Balajon.
2017-jılda premyerasi bolıp ótken super qaharman Órmekshi adamnıń hádiyseleri haqqındaǵı bul film dúnya boylap 880 million dollardan artıq dáramat keltirdi jáne bul nátiyje boyınsha sol jılı 2-orındı iyeledi.
Soraw : Órmekshi adam sózlerine qosıp aytılatuǵın bul film atınıń eki sózde jazıp beriń.
Juwap : Uyge qaytıw.