1
Tadqiqotchi M.Boysningning fikricha, Zardusht oʼz daʼvatini qaysi podshoh davrida boshlagan?
Kishtosb Lafrost ismli podshoh
Purushaspa oʼgʼli Ashoga Zaratushtra qaysi qabiladn bo'lgan?
Spitama qabilasidan
Tadqiqotchi M.Boysning taʼkidlashicha, u mil. avv. 1500–1200 yillar orasida yashagan deydi. Bunga u nimani dalil qilib keltiradi?
Bunga u zamonaviy zardushtiylarning hozirgacha mil.avv. 1738 yil shoh Vishtasp tomonidan qabul qilingan “fasli” kalendaridan foydalanib kelayotganlarini dalil qilib koʼrasatadi
Olimlar zardushtiylik vatani hozirgi Eron hududi ekanligiga qanday dalil keltirishadi
zardushtiylik Qadimgi Eron hududida keng tarqalgani, “Avesto”ning sharhlari pahlaviy tilida yozilganidan kelib chiqib, uning vatani Midiya (hozirgi Eron hududi) deb hisoblashadi.
Koʼpchilik tarixchilar nimag asoslanib zardushning vatani Xorazim diyishadi?
“Avesto”da Xorazm Zardushtning vatani, Axura–Mazda bilan aloqa bogʼlangan va ozarxurra (muqaddas olov) birinchi bor yoqilgan joy ekani qayd qilinganiga asoslanib, Xorazmni eʼtirof etishadi.
Zardushtiylikda Ahura Mazdaning yordamchi 6 farishtalari borligiga ishonch mavjud. Bu farishtalar nima deb ataladi?
“Amesha Spenta” (Muqaddas barhayotlar)
Ahura Mazdani rasimda qanoti va dum qanoti bilan tasvirlashgan bu nimaning timsoli hisoblanadi?
Qanoti,Zardushtning uch tamoyili - ezgu fikr, ezgu so'z, ezgu amal.
Dum qanoti esa Zardushtning uch tamoyiliga zid - yomon fikrlar, yomon so'zlar, yomon ishlar
Nima deb nomlangan farishta bir necha farishtalar bilan birga Zardushning koʼkragini yorib, ruhini poklaganlar?
Vohu Manah (Bahman)
. Har bir zardushtiy hayotini nimaning asosiga qurishi hamda nimadan saqlanishi kerak?
. Har bir zardushtiy hayotini ezgu fikr, ezgu soʼz, ezgu amal asosiga qurishi hamda yovuz fikr, yovuz soʼz, yovuz amal saqlanishi
Zardushtiylikka koʼra, qanday qilib yovuzlikni yengish mumkin?
ezgu amallar qilish orqali
ezgu fikr – .......,
ezgu soʼz – .......,
ezgu amal – ......, deb ataladi
ezgu fikr – xumata,
ezgu soʼz – xuxta,
ezgu amal – xvartsha
Zardushtiylikning muqaddas manbasi “Avesta”ning qaysi qismi Zardusht qalamiga mansub deb hisoblanadi?
“Gat”lar nomli qismi
“Zand Avesta” kitobida olamni ikki qisimga ajratgan yaniy .................. .
olamni “mitiy” va “kitiy”ga ya’ni ruhoniy va jismoniy yoki ruh va shaxs deb nomlangan ikki qismga ajratadi.
AVESTA TARKIBI NECHA QISIMDAN IBORAT VA BULAR QAYSILAR?
1 - VIDEVDAT
2 - Yasna
3- Visparad
4 - Yasht
yovuz fikr – ......,
yovuz soʼz – ......,
yovuz amal –......, dep ataladi.
yovuz fikr – dujvartshta,
yovuz soʼz – dujuxta,
yovuz amal – dujmatadan deb ataladi.
“Аvesto”ning saqlanib qolgan boʼlimlari orasida eng mukammali QAYSI?
VIDEVDAT
Avestaning VISPARAD bo'limida nimalar keltirilgan?
Maʼbudlar shaʼniga oʼqiladigan duo va pand–nasihatlardan iborat.
Olovning haqni nohaqdan, eng oliy gunoh hisoblanmish yolgʼonni rostdan ajratib berishi, to'risida qysi bo'lida o'z aksini topadi?
YASNA
Avestaning qaysi bo'limi Аxura–Mazdadan boshlanadi?
YASHT
Zardushtning soʼzlari hisoblanadigan 17 fasl, 338 qitʼa, 896 misra va 5560 soʼzdan iborat “Gat”lari ham qaysi boʼlimdan joy olgan
YASNA
Zardushtiylikda Ahura Mazdaning yordamchi 6 farishtalari borligiga ishonch mavjud. Bu farishtalar qaysilar?
''ODIL KUCH VA TINCHLIK"
'' ABADIYLIK"
''YAXSHI TAFAKKUR, AQL, VA YAXSHI HAYOL"
“XOTIRJAMLIK, SADOQAT''
"HAQIQAT VA ADOLAT"
Zardushtiylikda marosimlar qatʼiy belgilangan tartibda oʼtkazilib har kim amal qilishi lozim boʼlgan shart amallarni ayting?
Barcha marosimlarni diniy malakaga ega erkak kishigina amalga oshirishi mumkin, ishtirokchilar pok holda, Sadre (oq rangli maxsus zardushtiylik koʼylagi), Kushti (maxsus kamar) va bosh kiyimda boʼlishi, ayollar esa sochlarini roʼmol bilan berkitishi, ishtirokchilar tik turgan holda olovga yuzlanib, ibodatlar avesta yoki pahlaviy tilida olib borilishi taʼminlanadi.
Zardushtiylar kunlik Gohi – kunning goh, deb nomlanuvchi vaqtlarida besh mahal ibodatini sanang?
– Xavan goh (tongdan peshingacha), Rapitvin goh (peshindan soʼng), Uzarin goh (kun botishdan oldin), Аivisrutrim goh (kun botgandan soʼng), Ushaxin goh (yarim kechadan tongacha)
Zardushtiylikning asosiy aqidalarini sanang?
●Avval osmon, suv, tuproq, hayvonlar va insonlar yaratilgan.
●Dunyo – yorug‘lik va zulmat, haq va botil, yaxshilik va yomonlik o‘rtasidagi kurash manzili
●Jinvot yoki Chinvot ko‘prigi do’zax ustidagi ko’prik
●Olov – Ahura Mazdaning o’g’li va ruhi
●Hayvonlar bor yerda baxtiyorlik mavjud (Chorvachilikka targ’ib)
●Mushuk va it muqaddas hayvonlar bo’lib, ularni o’ldirish mumkin emas.
●Nikoh qat’iy
●Yaxshi odam doim Ahura Mazdaning himoyasida
Hozirgi vaqtda zardushtiylarning qaysi jamoalari saqlanib qolgan?
jebr (Eron) fors (Hindiston)